Rycerka Górna

Rycerka Górna

wieś
Chata w Rycerce Górnej
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	żywiecki
Gmina	Rajcza
Wysokość	600–650 m n.p.m.
Liczba ludności (2021)	1396[2]
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	34-370[3]
Tablice rejestracyjne	SZY
SIMC	0066430
Położenie na mapie gminy Rajcza Rycerka Górna
Położenie na mapie Polski Rycerka Górna
Położenie na mapie województwa śląskiego Rycerka Górna
Położenie na mapie powiatu żywieckiego Rycerka Górna
49°28′18″N 19°02′12″E/49,471667 19,036667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Rycerka Górna – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Rajcza^[4][5].

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa bielskiego.

Położenie

Znajduje się w Beskidzie Żywieckim (Grupa Wielkiej Raczy). Zabudowania i pola miejscowości zajmują dolinę Rycerskiego Potoku i jego dopływów – potoków Radecki i Plaskórówka. Miejscowość leży przy granicy ze Słowacją^[6].

Integralne części wsi

Historia

Założona na początku XVII wieku pod nazwą Radeczka, pierwsza wzmianka w 1628. Miejscowość liczyła wówczas 19 „zarębników”. Było to osadnictwo wołoskie, oparte na cyrhleniu – wypalaniu lasu pod pasterstwo. Teren działalności zbójników w XVII i XVIII wieku. Procederowi sprzyjało położenie na szlaku handlowym wiodącym na Słowację i do Austrii. Na terenie Rycerki działał m.in. Maciej Wakuła, po ujęciu wbity na pal, oraz Jerzy Proćpak. Po I rozbiorze Polski Rycerka Górna znalazła się w zaborze austriackim. W 1808 wieś nabył hrabia Ludwik De Laveaux, który zafascynowany miejscową kulturą ludową opisał ją w dziele „Górale bieskidowi zachodniego pasma Karpat”. Po przejściu wsi na własność Habsburgów rozwinął się przemysł drzewny (tartaki, wyrób sprzętu gospodarstwa domowego itp.). W połowie XIX wieku założono w miejscowości hutę szkła. W 1873 założono miejscowość Rycerka Górna-Kolonia, obecnie jest to najwyżej położona część wsi Rycerka Górna. Zasiedlili ją początkowo osadnicy z Austrii. Szkołę w miejscowości założono przed 1868 (dokładna data nie jest znana). W 1908 wzniesiono kaplicę. Od 1918 w niepodległej II RP. W tym okresie oddano do użytku dwa schroniska: na Wielkiej Raczy i na Przegibku. Miały być polską konkurencją dla schronisk Beskidenverein, m.in. schroniska na Lipowskiej, oddanego do użytku w 1931. We wrześniu 1939 region żywiecki wraz z Rycerką Górną włączono do III Rzeszy. Okupant prowadził akcję wysiedlania miejscowej ludności i zastępowania jej osadnikami z Niemiec. Akcja nosiła nazwę Aktion Saybusch (Akcja Żywiec). Teren działania polskiej partyzantki w okresie okupacji niemieckiej, a po 1945 także podziemia antykomunistycznego. W 1950 podniesiono kaplicę do rangi kościoła parafialnego (parafia NMP Nieustającej Pomocy). W 1955 oddano do użytku nowy gmach szkoły podstawowej.

W 1996 r. w Rycerce powstał dom rekolekcyjny "Michael", prowadzony przez księży michalitów.^[8]

Na miejscowym cmentarzu parafialnym został pochowany Jerzy Konieczny, minister spraw wewnętrznych w latach 1995–1996^[9].

Czasy współczesne

Miejscowość liczy 1500 mieszkańców. Składa się z 61 rozproszonych części, rozsianych u podnóży i na zboczach gór jak np. Praszywka czy Bendoszka oraz przełęczy jak np. Przegibek i innych. Miejscowość turystyczna – 10 szlaków pieszych, 3 wyciągi narciarskie.

Zobacz też

• Rycerka Dolna, Rycerka
• Byłe przejście graniczne Przegibek - Vychylovka
• Byłe przejście graniczne Rycerka-Nová Bystrica

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Opis miejscowości w serwisie gminy Rajcza. rajcza.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-29)].